کم کاری تیروئید در نوزادان

کم کاری تیروئید در نوزادان یا هیپوتیروئیدی مادرزادی یک بیماری خطرناک در کودکان است. این بیماری در نوزادان می تواند عواقب عصبی خطرناکی داشته باشد و باعث عقب ماندگی کودک و کاهش IQ شود.

در کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی، تولید هورمون های تیروئیدی یعنی T3 و T4 کاهش و به دنبال آن هورمون هیپوفیزی TSH افزایش می یابد.

گاهی بعضی نوزادان هنگام تولد دچار کم کاری تیروئید هستند که به آن هیپوتیروئیدی مادرزادی گفته می شود. کم کاری تیروئید در نوزادان نارس شایع تر است. درصورتی که کم کاری تیروئیدی مادرزادی به سرعت درمان شود، هوش نوزاد یا کودک طبیعی خواهد شد اما در غیر این صورت عوارض عصبی وخیمی از خود به جا خواهد گذاشت.

کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی مادرزادی

کم کاری تیروئید مادرزادی در نوزادان، یک مورد از هر ۴ هزار نوزاد رخ می دهد. این حالت ممکن است موقتی باشد، به ویژه اگر مادر مبتلا به کم کاری تیروئیدی اتوایمون (نظیر هاشیموتو) بوده و یا مبتلا به گریوز بوده و داروهای ضد تیروئید استفاده کرده باشد. ولی در اکثر موارد کم کاری تیروئیدی بصورت دائمی اتفاق می افتد.

علل هیپوتیروئیدی مادرزادی در نوزادان عبارت اند از:

• تشکیل نشدن (دیس ژنزی) غده تیرویید در ۸۰ تا ۸۵ درصد موارد.
• اختلال در تولید هورمون تیروئید در ۱۰ تا ۱۵ درصد موارد.
• وجود آنتی بادی های ضد تیروئیدی در خون نوزاد در ۵ درصد موارد.

شیوع کم کاری تیروئید در نوزادان دختر دو برابر بیشتر از پسران است.

علائم کم کاری تیروئید در نوزادان چیست؟

اکثر نوزادان مبتلا به هیپوتیروئیدی مادرزادی در هنگام تولد ظاهری طبیعی دارند، و کمتر از ۱۰ درصد آن ها بر اساس ویژگی های ظاهری تشخیص داده می شوند.

علائم ظاهری نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید

• زردی طول کشیده.
• اشکالات تغذیه ای.
• شلی نوزاد و ضعف عضلانی (هیپوتونی).
• بزرگی زبان.
• تاخیر بلوغ استخوانی و تاخیر در رشد.
• فتق نافی.

نکته مهم این است که در صورت تاخیر درمان، علایم نورولوژیک (علائم مغزی عصبی ناشی از کم کاری تیروئید) دائمی ایجاد خواهند شد و کودک دچار عقب ماندگی ذهنی می شود.

سایر ناهنجاری های مادرزادی، مخصوصا ناهنجاری های قلبی، در مبتلایان به هیپوتیروئیدی مادرزادی چهاربار شایع تر از سایر نوزادان است.

تشخیص کم کاری تیروئید در نوزادان یا هیپوتیروییدی مادرزادی چگونه است؟

از آنجا که عدم درمان کم کاری تیروئید در نوزادان عواقب مغزی و عصبی وخیمی به دنبال دارد، برنامه های بیماریابی در میان نوزادان انجام می شود. این برنامه ها عمدتا براساس اندازه گیری میزان TSH یا T4 در نمونه خون پاشنه پای نوزادان انجام می شود.

در آزمایش تیروئید نوزادان اگر T4 پایین تر از ۶٫۵ و TSH بیشتر از ۱۰ باشد، تشخیص کم کاری تیروئید بوده و باید درمان آغاز شود.

زمان آزمایش تیروئید نوزادان بین ۳ تا ۵ روزگی است.

از کجا مطمئن شویم که کودکمان مبتلا به کم کاری تیروئید نیست؟

اگر هر یک از ۳ مورد زیر منفی باشد، احتمال ابتلا به هیپوتیروئیدی مادرزادی وجود ندارد.

حد نرمال آزمایش تیروئید در نوزادان

1. غربالگری اولیه پاشنه پا که در روز ۳ تا ۵ انجام شده منفی بوده است.
2. تست غربالگری مجددی که از پاشنه پا نوزاد انجام شده منفی بوده است.
3. آزمایش سرمی تیروئید منفی بوده است.

مشکوک بودن آزمایش تیروئید در نوزادان یعنی چه و TSH طبیعی در نوزادان باید چقدر باشد؟

در موارد زیر احتمال هیپوتیروئیدی مادرزادی وجود دارد:

• T4 طبیعی، TSH بالا (مساوی یا بیشتر از ۱۰).
• TSH بین ۱۰-۶ (پس از یک ماهگی).
• T4 پایین (کمتر از ۶٫۵) و TSH طبیعی.
• افزایش گذرای TSH ) TSH به فاصله ۴-۲ هفته بعد تکرار شود و بالاتر از ۱۰ باشد، حتی اگر T4 طبیعی باشد.

اگر آزمایش تیروئید نوزاد مشکوک بود باید چه کرد؟

آزمایشات سرمی باید تکرار شده و براساس جواب این تست ها، اقدامات به صورت زیر است:

تفسیر آزمایش تیروئید نوزادان

• اگر T4 طبیعی، TSH مساوی یا بیشتر از ۱۰ باشد: آزمایشات به فاصله هر ۲ تا ۴ هفته، ۲ تا ۳ بار تکرار شود. اگر T4 طبیعی بوده و TSH بالا باشد، درمان با لووتیروکسین آغاز گردد.
• اگر بعد از یک ماهگی، T4 طبیعی و TSH بین ۶ تا ۱۰ باشد: تکرار آزمایش TSH به فاصله ۲ تا ۴ هفته و اگر بالاتر از ۱۰ بود درمان شروع گردد.
• اگر T4 کمتر از ۶٫۵ و TSH طبیعی باشد: در این شرایط باید به صورت زیرعمل نمود:
  • تکرار آزمایشات T4، Free T4 و TSH
  • ممکن است علت آن کم کاری تیروئید مرکزی یا نارس بودن نوزاد باشد که در این صورت به متخصص کودکان ارجاع داده می شود.
  • اگرFree T4 و T4 طبیعی بوده ولی T3RU بالا باشد، کمبود TBG مطرح می گردد و نیاز به درمان نمی باشد.

درمان کم کاری تیروئید در نوزادان یا هیپوتیروئیدی مادرزادی چیست؟

پس از اثبات تشخیص، درمان کم کاری تیروئید نوزادان با T4 به میزان ۱۰ تا ۱۵ میکروگرم / کیلوگرم در روز شروع شده و با اندازه گیری مرتب و دقیق TSH، دوز درمان تنظیم می شود. میزان نیاز به T4 در سال اول زندگی نسبتا زیاد است، به همین جهت معمولا برای طبیعی شدن TSH باید سطح T4 در گردش را تا حد زیادی افزایش داد.

درمان به موقع و زودرس با T4 سبب طبیعی شدن IQ می شود، اما در بیمارانی که در هنگام تشخیص دچار کم کاری تیروئیدی شدیدتری بوده و یا درمان کافی دریافت نکرده اند، ممکن است ناهنجاری های خفیفی در تکامل عصبی ایجاد گردد.

نظر شما چیست؟ نوزادتان کم کاری تیروئید داشته است؟ تجربیات و نظرات خود را با ما درمیان بگذارید.