نقش رادیوتراپی در درمان سرطان، مزایا و عوارض

متخصص رادیوانکولوژی و متخصص رادیوتراپی کیست و چه نقشی در روند درمان سرطان دارد؟

تخصص رادیوانکولوژی و انکولوژی دو نوع تخصصی است که بسیار برای درمان و تشخیص سرطان حائز اهمیت می باشند.

برخی از مردم این دو تخصص را با هم اشتباه می گیرند. ولی واقعیت این است که این دو تخصص با هم تفاوت های زیادی دارند.

تعریف تخصص انکولوژی

با نام سرطان شناسی نیز شناخته می شود که برای پیشگیری، تشخیص و یا درمان سرطان مورد استفاده قرار می گیرد. این تخصص فقط بر اساس روش های دارویی اقدام به درمان بیماران مبتلا به سرطان می کند. اما متاسفانه در بسیاری از سرطان ها صرفا درمان دارویی جوابگو نیست و درمان درست به همراه رادیوتراپی و یا جراحی و یا هر دوی آن ها تکمیل می شود.

وظایف مختلف بهترین متخصص انکولوژی در تهران به شرح زیر است:

• تجویز و درخواست به انجام آزمایش ها و تصویربرداری های مختلف جهت تشخیص سرطان
• توضیح به بیمار در رابطه با روش تشخیص، نوع و مراحل تشخیص بیماری سرطان به عنوان یکی از وظایف یک پزشک حاذق
• مطرح کردن شرایط درمان و طرح درمان با بیمار در صورتی که سرطان بیمار تشخیص داده شده باشد.
• تعیین بهترین روش درمانی برای بیمار بر اساس شرایط وی (روش های درمانی مختلفی برای درمان سرطان مورد توصیه پزشک قرار می گیرند که از جمله آن ها می توان به پرتو درمانی، شیمی درمانی و درمان های دارویی و یا جراحی)

تعریف تخصص رادیوتراپی

رادیوتراپی یکی از زیر شاخه های انکولوژی یا سرطان شناسی قرار می گیرد و شامل یک سری از روش های درمانی است که برای بیماران مبتلا به سرطان از جمله سرطان پستان، سرطان مثانه، سرطان مغز و … کاربرد دارد.

وظایف متخصص رادیوتراپی به شرح زیر است:

در روش رادیوتراپی (پرتودرمانی) از پرتوهای درمانی مشخص برای درمان تومورهای خوش خیم یا تومورهای بدخیم استفاده می شود. همچنین در صورت نیاز به انجام جراحی برای خارج کردن توده های سرطانی، می توان به کمک این روش، اندازه تومور را کاهش داد.

از این رو از جمله وظایفی که می توان برای یک متخصص رادیوتراپی نام برد، شامل موارد زیر است:

• طراحی درمان بر اساس تشخیص متخصص رادیوانکولوژی
• انجام طرح درمانی توصیه شده بر اساس نیاز بیمار
• هدایت درست بیمار برای استفاده و یا عدم استفاده از روش های دارویی یا جراحی قبل یا بعد از پرتودرمانی
• پیگیری حالت های جسمی بیماران مبتلا به سرطان در هنگام انجام روند پرتودرمانی
• ارائه توصیه های پزشکی برای درمان این بیماری
• کمک به بیماران برای کاهش عوارض پرتو درمانی
• توضیح دادن به بیماران برای انجام امور مربوط به درمان پس از انجام پرتو درمانی

نقش رادیوتراپی در درمان سرطان

رادیوتراپی به معنای استفاده از اشعه ایکس یا گاما برای مقابله با سلول های سرطانی است. از این روش در موارد زیر استفاده میشود.

• درمان سرطان وقتی به دلایلی نمیتوان تومور را با جراحی از بدن بیمار خارج کرد
• انجام رادیوتراپی قبل از جراحی به منظور کوچک کردن آن، وقتی تومور کوچک تر شد جراحی آن راحت تر و بهتر انجام خواهد شد
• انجام رادیوتراپی بعد از جراحی به منظور از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده از جراحی تا اینکه احتمال عود سرطان کاهش یابد
• به منظور کم کردن درد بیمار که بر اثر سرطان ایجاد شده است
• در موارد عود بیماری میتوان از رادیوتراپی برای مهار سرطان و کنترل پیشرفت آن استفاده کرد

” رادیوتراپی با ایجاد اختلال در عملکرد DNA سلول‌های سرطانی موجب کاهش سرعت رشد آن‌ها می‌شود. در اثر اختلالات DNA، تقسیم‌های متوالی سلولی متوقف می‌شوند و در نهایت سلول‌ها می‌میرند. رادیوتراپی یک پروسه زمان‌بر است زیرا چند هفته و یا چند ماه طول می‌کشد تا سلول‌های سرطانی از بین روند. “

کاربردهای رادیوتراپی

سرطان های تعریف شده ای، که به یک قسمت خاصی محدود شده اند می توانند برای رادیو تراپی مناسب باشند. این موضوع این اجازه را به امواج رادیویی می دهد تا تمامی ناحیه بافت سرطانی را مورد هدف قرار دهند.

متقابلا، بعضی از شکل های سرطان، مانند لوسمی یا لنفوم می توانند با پرتودرمانی، درمان شوند. برای درمان سرطان، روش های مختلف رادیوتراپی در ادامه گفته شده است. رادیوتراپی ممکن است در روش های زیر تحت نظر بهترین متخصص رادیوتراپی در تهران انجام شود؛

• رادیوتراپی به تنهایی

رادیو تراپی ممکن است به تنهایی برای درمان سرطان پروستات یا یک تومور حنجره استفاده شود.

• رادیوتراپی در کنار جراحی

رادیو تراپی ممکن است قبل یا حین جراحی برای کوچک کردن تومور انجام شود یا اینکه بعد از جراحی برای کاهش ریسک عدم از بین رفتن سلول های سرطانی انجام گردد.

• رادیوتراپی به همراه شیمی درمانی

این درمان ترکیبی است که می تواند نیاز به جراحی را کاهش دهد. تومورهای وخیم مانند تومورهای سینه، مری، ریه یا انتهای روده بزرگ ممکن است با تمامی این سه روش ها توسط بهترین متخصص شیمی درمانی درمان شوند.

مزایای رادیوتراپی برای بیمار

رادیوتراپی درمانی است که با استفاده از پرتوهای قوی ایجاد می‌ شود و می‌تواند در کنترل و درمان سرطان مؤثر باشد. این روش به دلیل امکان تخریب سلول‌های سرطانی و کاهش حجم تومور، تسکین علائم و افزایش طول عمر بیماران، مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، درمان رادیوتراپی معمولاً غیرتهاجمی است و می‌تواند به صورت مکمل یا پیشرونده با سایر روش‌های درمانی استفاده شود.

• کنترل و کاهش تومور

رادیوتراپی برای بسیاری از بیماران با تومورهای خوش‌ خیم، ابزاری موثر برای کنترل و کاهش سایز تومور می‌باشد. این روش، با استفاده از پرتوهای با انرژی بالا، به نابودی سلول‌های سرطانی کمک می‌کند و سبب کاهش حجم تومور و تسهیل درمان‌ می‌شود.

• انعطاف‌ پذیری درمانی

رادیوتراپی می‌تواند به تنهایی یا به‌ صورت ترکیبی با سایر روش‌های درمانی مانند جراحی و شیمی درمانی استفاده شود. این انعطاف‌ پذیری به پزشکان متخصص انکولوژی این امکان را می‌دهد تا درمان مناسب و سفارشی را براساس نیازهای هر بیمار تعیین کنند و از طریق ترکیب درمان‌ها، به بیماران کمک کنند.

• حفظ عضو و عملکرد بدن

در برخی موارد، رادیوتراپی به جای جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا از عملکرد اصلی بدن حفاظت شود. به عنوان مثال، در بیمارانی که تومورهای شنوایی داخلی دارند، رادیوتراپی می‌تواند بجای جراحی برای کنترل تومور و حفظ شنوایی فرد استفاده شود.

• کاهش عوارض جانبی در روش های نوین

پرتوهای استفاده شده در رادیوتراپی می‌توانند با دقت بالا و به‌ صورت محدود به مناطق مختصی از بدن هدف شوند، که این موضوع می‌تواند ریسک عوارض جانبی را کاهش دهد. با تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای مانند رادیوتراپی متسطح (IMRT) و رادیوتراپی پرتوزایی انتخابی (SBRT)، تأثیرات جانبی مشترک رادیوتراپی می‌تواند به حداقل برسد.

• مدیریت علائم و تسکین درد سرطان

در برخی موارد، رادیوتراپی می‌تواند برای مدیریت علائم و تسکین درد مرتبط با سرطان استفاده شود. به‌عنوان مثال، درمان تشنج‌ها در بیماران دارای تومورهای مغزی ممکن است با رادیوتراپی صورت بگیرد، که منجر به کاهش فعالیت تشنجی و بهبود کیفیت زندگی بیمار می‌شود.

عوارض دوره درمانی رادیوتراپی

رادیوتراپی معمولاً به عنوان دوره ای و بصورت، روزانه در طی چند هفته انجام می شود. قبل از شروع درمان، متخصص رادیوتراپی و انکولوژی شما، روند درمان را طراحی میکنند که در آن نوع رادیوتراپی، تعداد جلسات درمانی و تعداد دوره های آن برای شما مشخص می شود.

” سلول های سالمی که حین رادیوتراپی آسیب می بینند، طی چند ماه بعد از درمان بهبود می یابند. گاهی ممکن است مدت زمان بهبودی کمی طولانی شود و عوارضی در پی داشته باشد. “

عوارض رادیوتراپی شامل چیست؟

• واکنش های پوستی
• بی اشتهایی
• تورم ناحیه
• درد
• ریزش مو در زیر بغل (رادیوتراپی پستان)
• گلودرد
• خستگی
• درد در غدد لنفاوی
• تغییر در شکل و رنگ پوست
• حساسیت روی دنده ها
• عوارض جانبی دیررس
• تهوع و استفراغ

تعداد جلسات رادیوتراپی

رادیوتراپی بسته به اینکه چه کاربردی دارد این امکان را دارد که تعداد جلسات متفاوتی داشته باشد. که این مورد به نوع تومور و میزان پیشرفت تومور و محل تومور نیز بسیار بستگی دارد. به همین دلیل تعداد جلسات رادیوتراپی می تواند از یک جلسه تا ۳۰ الی ۴۰ جلسه باشد.

هزینه درمان با رادیوتراپی چقدر است؟

هزینه درمان سرطان بسته به نوع درمان، تعداد جلسات درمان متفاوت است و بر اساس مصوبات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشد. هزینه قطعی درمان پس از تکمیل طراحی درمان مشخص خواهد شد.

تغذیه بیماران تحت درمان رادیوتراپی

تغذیه مناسب برای بیماران تحت رادیوتراپی بسیار اهمیت دارد. این افراد باید مواد غذایی غنی از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی مصرف کنند. همچنین، مصرف آب به میزان کافی و مصرف مکمل‌های غذایی در صورت نیاز نیز توصیه می‌شود.

درمان با پرتوها ممکن است تأثیرات جانبی ناخوشایندی از جمله افزایش خستگی، تهوع، استفراغ و تغییر در چشیدن طعم غذا به همراه داشته باشد. اما با رعایت تغذیه مناسب، می‌توان این تأثیرات را کاهش داد و بهبودی بیمار را تسریع کرد. در ادامه، چند نکته مهم درباره تغذیه بیماران تحت درمان رادیوتراپی را بررسی می‌کنیم:

۱. مصرف غذاهای غنی از پروتئین

پروتئین‌ها برای بهبود و رشد و نمو سلول‌ها بسیار مهم هستند. بنابراین، مصرف منابع سالم پروتئین مانند ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات کم چرب و حبوبات توصیه می‌شود.

۲. مصرف مواد غذایی آنتی‌ اکسیدان‌ دار

میوه‌ها و سبزیجات برای بیماران تحت درمان رادیوتراپی بسیار مفید هستند. این نوع خوراک ها حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی است که به سلول‌ها در مقابل آسیب اکسیداتیو کمک می‌کنند. مصرف مقدار کافی از میوه‌ها و سبزیجات تازه و مناسب توصیه می‌شود.

۳. مصرف مکمل‌های غذایی

در برخی موارد، بیماران ممکن است نتوانند مقدار کافی از مواد غذایی را از طریق غذاها تامین کنند. در این صورت، مصرف مکمل‌های غذایی با دستور پزشک معالجتان و بهترین متخصص رادیوتراپی در تهران می‌تواند کمک کننده باشد.

۴. مصرف آب به میزان کافی

بیماران تحت درمان رادیوتراپی نیاز دارند تا مقدار کافی آب مصرف کنند. آب کمک می‌کند تا بدن رطوبت کافی داشته باشد و از مشکلاتی مانند خشکی دهان و تهوع کاسته شود.

۵. تغذیه کوچک و مکرر

به جای سه وعده بزرگ غذایی، تقسیم غذا به چند وعده کوچک و مکرر می‌تواند به بیماران کمک کند. این کار به جذب و هضم بهتر غذا کمک می‌کند و از احساس سیری و سبکی معده جلوگیری می‌کند.

۶. رعایت نوشیدنی های مضر

مصرف نوشیدنی هایی مانند نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌ها و قهوه باید محدود شود. این مواد می‌توانند موجب تحریک معده و تهوع شوند.

در نهایت، مهمترین نکته این است که همیشه با پزشک معالج خود مشورت کنید تا برنامه تغذیه ای مناسبی برای شما تنظیم شود. هر بیمار باتوجه به شرایط درمانی خاصی که دارد، نیازهای تغذیه‌ای وی ممکن است متفاوت باشد.

منبع: drmaryammirzaei.com