بیماری ام اس یا بیماری مولتیپل اسکلروزیس

مولتیپل اسکلروزیس (Multiple sclerosis) MS بیماری با منشأ اتو ایمیون است که سبب دمیلینه شده اعصاب گردیده و بدین ترتیب سرعت هدایت عصبی کاهش یافته و سبب اختلال در عملکرد اعضای مختلف به ویژه سیستم عصبی مرکزی می‌ شود. این بیماری شایع ترین اختلال مزمن سیستم عصبی است که منجر به ناتوانی و کاهش عملکرد در افراد جوان می شود. به عبارتی دیگر مولتیپل اسكلروزیس بیماری نورودژنراتیو دمیلینیزان سیستم عصبی مركزی با علتی ناشناخته است. این بیماری در افرادی كه از نظر ژنتیكی حساس هستند در اثر یک یا چند عامل محیطی می تواند ایجاد شود. شواهد قابل توجهی از ناهنجاری ‌های خون محیطی، یافته‌ های مایع مغزی نخاعی و آسیب شناسی دستگاه اعصاب مركزی، تاثیر ساز و كارهای خود ایمن را در بیماریزایی MS مطرح می كنند.

ام اس (فلج چندگانه) نوعی بیماری التهابی است که توسط سلول‌های ایمنی واسطه‌گری می‌ شود. این بیماری به آکسون‌های میلین‌دار موجود در سیستم عصبی مرکزی حمله می‌ کند و در نتیجه میلین و آکسون در شدت‌های مختلف تخریب می‌شود و بیش از ۳۰درصد بیماران پس از تحمل ۲۰ تا ۲۵ سال به علت بیماری ام اس دچار ناتوانی جسمی قابل توجه می‌ شوند.

علائم بیماری ام اس در فرد چیست؟

بیماری ام اس MS یا مولتیپل اسکلروزیس علائم و نشانه های گسترده از قبیل:

• اختلال حسی (مانند پارستزی)
• علائم نخاعی (مانند اسپاستیسیتی و اختلال مثانه و جنسی)
• علائم مخچه ای (مانند ترمور و دیس آرتری)
• اختلال بینایی (مانند نوریت اپتیک)
• اختلال در حرکت و تعادل
• ناهماهنگی عضلات هنگام حرکت
• خواب‌ رفتن و سوزن سوزن شدن اندام ها بخصوص دست و پا
• اسپاسم و کرامپ عضلانی
• ضعف مفرط عضلات
• اختلال در تکلم و گفتار
• اختلال در بلع غذا
• اختلالات بینایی مانند دوبینی و تاری دید
• احساس خستگی و ضعف بدون انجام فعالیت زیاد
• دردهای مزمن عضلانی
• بی اختیاری ادرار و مدفوع
• اختلالات ذهنی
• افسردگی و سایر مشکلات روحی

اختلالات شناختی و حرکتی از شایع ترین علائم بالینی در بیماران مورد مطالعه گزارش گردید.

تشخیص بیماری ام اس در افراد چگونه است؟

۱. تصویربرداری سیستم عصبی مرکزی (MRI از مغز و نخاع)
۲. آنالیز مایع مغزی نخاعی (CSF Analysis)
۳. پتانسیل های برانگیخته بینائی (VEP)

تشخیص ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس ممکن است دشوار باشد و ممکن است متخصص مغز و اعصاب بیماری مولتیپل اسکلروزیس را بر اساس موارد زیر تشخیص دهد:
تاریخچه پزشکی و شرح حال گیری
معاینه عصبی
MRI
بررسی مایع CSF: این نمونه می تواند اختلالات مربوط به مولتیپل اسکلروزیس مثل سطح غیر طبیعی گلبول های سفید خون یا پروتئین ها را نشان دهد. همچنین می تواند به رد نمودن بیماری های ویروسی و سایر وضعیت هایی که ممکن است ایجاد علائم عصبی نمایند، کمک کند.
تست پتانسیل برانگیختگی: این تست سیگنال های الکتریکی که مغز در پاسخ به محرک ها می فرستد را اندازه می‌ گیرد. تست پتانسیل برانگیخته ممکن است تحریک بینایی یا تحریک الکتریکی که در آن تکانه ‌های الکتریکی به پا ها یا دست ها اعمال می شوند، را به کار گیرد.

درمان بیماری ام اس به صورت تخصصی

در حال حاضر تحقیقاتی برای یافتن درمان بیماری ام اس که شامل درمان‌های مؤثرتر، بهتر، و قابل تحمل تر برای ام‌ اس عودکننده-فروکش‌کننده درحال انجام است. باتوجه به تحقیقات گسترده بر روی بیماری ام اس، درمان بیماری MS هر روز در حال پیشرفت و‌ تغییر است.

داروهای موجود درمان ام اس از نظر کاربرد به سه گروه اصلی تقسیم‌ بندی می‌شوند:

• برای حملات بیماری

برای این نمونه می‌توان ازمتیل پردنیزولون تزریقی، ایمونوگلوبین داخل وریدی و تعویض خون نام برد.

• برای کنترل علائم بیماری

بیش از سی داروی مختلف به این منظور به‌ کار می‌روند.

به طور مثال از آمانتادین برای درمان خستگی و از باکلوفن برای مقابله با سفتی عضلانی (اسپاسم) استفاده می‌شود.

• برای کنترل سیر بیماری

از این گروه می‌توان به داروهای زیر اشاره کرد:

• اینترفرون‌ها
• گلاتیرامراستات
• میتوکسانترون
• ناتالی زوماب
• فینگولیمود

نقش فیزیوتراپی در درمان بیماری ام اس

فیزیوتراپی برای هر سطحی از ناتوانی مفید خواهد بود، اما به طور ویژه در هنگام پیشرفت علائم جسمی یا بهبود یافتن از عود وضعیت بیماری بسیار ارزشمند است. این روش درمانی معمولا زمانی توصیه می ‌شود که مشکلی خاص یا علائم مستمر که بر فعالیت‌های روزمره، تحرک و استقلال فرد در انجام امور تاثیرگذار است، وجود داشته باشد.

فیزیوتراپی شامل تمریناتی برای تقویت عضلات و بهبود راه رفتن، تعادل و هماهنگی بیمار است. همچنین فیزیوتراپی برای آموزش استفاده از وسایل کمکی حرکتی مانند عصا، واکر و ویلچر نیز به کار می‌رود. یک فیزیوتراپیست می‌تواند تمرینات خاصی را برای درمان و مدیریت مشکلات خاص مانند مشکل حرکتی، تعادل، طرز ایستادن یا خستگی ارائه دهد. مشکلات مثانه، درد و اسپاسم عضلانی نیز می ‌تواند توسط فیزیوتراپی بهبود یابد.

فیزیوتراپی در مراحل مختلف بیماری و برای انواع ام اس مفید خواهد بود.

۱) در زمان تشخیص

در زمان تشخیص اولیه ام اس، ارزیابی پایه توسط متخصص فیزیوتراپی امری مهم و ضروری است. این ارزیابی به بیمار کمک می کند تا بداند توانایی بدن وی در حال حاضر چقدر است. بنابراین می‌تواند آن را با توانایی‌های آینده خود مقایسه کند. همچنین می‌تواند در مورد محدودیت های فیزیکی خود و سطح مناسب فعالیت‌های فیزیکی خود اطلاعات کسب کند.

پس از ارزیابی اولیه ممکن است نیازی به تداوم جلسات فیزیوتراپی نباشد. اما در صورتی که ام اس تهاجمی با سرعت پیشرفت بالا باشد، احتمالا فیزیوتراپی باید ادامه پیدا کند.

۲) هنگام عود

عود یا تشدید بیماری، دوره‌ای از بیماری ام اس با علائم بیشتر یا جدید است. در این دوره ممکن است در کارهای روزمره مانند کار کردن، پخت و پز، پیاده روی، دوش گرفتن و… مشکل بیشتری بوجود آید.

فیزیوتراپیست با انجام معاینه و مقایسه آن با ارزیابی پایه بیمار، می‌فهمد که عود بیماری چگونه بر بیمار تاثیر گذاشته است. بعد از عود باید درمان فیزیوتراپی را از سر بگیرید.

این درمان کمک می‌کند تا بخشی از نیروی از دست رفته بیمار در زمان عود، مجددا به دست آید.

۳) ام اس پیشرونده

در مبتلایان به ام اس پیشرونده، بیماری به صورت تدریجی با زوال ثابت است. در این نوع از بیماری فیزیوتراپیست یاد می‌دهد چگونه تغییراتی را که تجربه خواهید کرد، جبران کنید. همچنین ممکن است لازم باشد نحوه استفاده از وسایل کمکی حرکتی مانند عصا و ویلچر را بیاموزید.

عوامل موثر در بیماری ام اس

• سن
• وضعیت اجتماعی
• وضعیت روانشاختی

ریسک فاکتورهای ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس

• وراثت
• عوامل محیطی
• عوامل جغرافیایی

نکات تغذیه برای بیماران ام اس

فاکتورهای غذایی می‌ تواند روی این بیماری تاثیر داشته باشد. از آنجایی که ام اس اختلال سیستم ایمنی است ضرورت دارد تا فرد مبتلا رژیم غذایی را انتخاب کند که از سیستم‌های ایمنی حفاظت نماید. از این رو درک درست از نقش رژیم غذایی ممکن است به فرد مبتلا کمک کند تا کیفیت زندگی خود را بهبود بخشد. از این بین انتخاب رژیم غذایی بهبود دهنده فلور روده می‌ تواند این شرایط را بوجود آورد.

“ بطور کلی مهمترین توصیه و نقش تغذیه در بیماران ام اس مصرف غذای سالم است. توصیه می شود که مصرف چربی و نمک کاهش و بجای آن از میوه جات و سبزیجات بیشتر استفاده شود. “

چکیده مطلب

بیماری ام اس (اسکلروز چندگانه) یک بیماری التهابی اتوایمیونیتریک عصبی مزمن است که با تخریب پوشش میلین عصبی در سیستم عصبی مرکزی همراه است. علائم شامل خستگی، اختلالات حرکتی، اختلالات حسی و مشکلات تعادل است. علت دقیق آن نامشخص است و درمان بر مبنای کنترل علائم، کاهش التهاب و تثبیت بیماری تمرکز دارد. نظارت مداوم و مراقبت های پشتیبانی پزشک متخصص مغز و اعصاب از اهمیت بالایی برخوردار است.

______________________

منبع: drnasermoghadasi.com