همه چیز درباره فشار خون

فشار خون به معنای مقدار فشار ناشی از برخورد خون به دیواره رگ ها است و با دو عدد تعیین می‌شود، فشار خون سیستولیک (عدد بالایی) نشان می دهد که فشار در هنگام انقباض قلب به دیواره شریان ها وارد شده ولی در فشار خون دیاستولیک (عدد پایین) فشار وارد شده بر دیواره شریان ها باعث انقباض عضلات قلب است.

دلایل فشار خون بالا چیست؟

یکی از بزرگترین عوامل خطر برای بیماری های قلبی عروقی فشارخون بالاست. فشار خون در سالمندان می تواند دلایل زیادی داشته باشد، اما علت دقیق آن ناشناخته است ولی میتواند شامل دلایل زیر باشد.

دلایل محیطی

عادت غذایی و سبک زندگی عوامل محیطی هستند که باعث افزایش فشار خون می شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:

• کشیدن سیگار
• اضافه وزن و چاقی
• عدم فعالیت بدنی
• مصرف نمک بالا
• حساسیت به سدیم
• نوشیدن الکل
• فشار و استرس
• افزایش سن بیماری ها
• کمبود ویتامین D

دلایل ژنتیکی فشار خون بالا

فشار خون بالا در بسیاری از خانواده ها وجود دارد نتایج چندین مطالعه تأثیر برخی ژن ها و جهش های ژنتیکی بر این بیماری را نشان داده است. البته دلایل ژنتیکی فشار خون بالا تنها ۲ تا ۳ درصد از مبتلایان به این بیماری را تشکیل می دهند.

علل بیولوژیکی فشار خون بالا

علل بیولوژیکی فشار خون بالا خود به دلایل متفاوت اتفاق می افتد:

عدم تعادل آب و نمک در بدن: در شرایط عادی کلیه ها وظیفه تعادل آب و نمک در بدن را بر عهده دارند و این کار را با حفظ سدیم، دفع پتاسیم و حفظ آب انجام می دهند. اگر اختلالی در عملکرد کلیه ها ایجاد شود، میزان خون در بدن افزایش می یابد که منجر به افزایش فشار خون می شود.

آنژیوتاسیون، مشکلات سیستم رنین، مشکلات سیستم آلدوسترون: این سیستم ها در بدن مسئول تولید رگ زایی و هورمون های آلدوسترون است. هورمون رگ زایی باعث انقباض رگ های بدن می شود که باعث افزایش فشار خون در بدن می شود. افزایش هورمون آلدوسترون روی عملکرد کلیه ها تاثیر می گذارد.

عملکرد سیستم عصبی سمپاتیک: عملکرد سیستم عصبی سمپاتیک بدن تأثیر بسزایی در تنظیم فشار خون در بدن دارد این سیستم بر ضربان قلب، ریتم تنفس و فشار خون تأثیر می گذارد و محققان در حال بررسی چگونگی تاثیر عدم تعادل در سیستم عصبی سمپاتیک بر فشار خون بالا هستند.

عملکرد و ساختار ماهیچه های بدن: تغییر در عملکرد و ساختار عضلات کوچک یا بزرگ بدن می تواند باعث افزایش فشار خون شود. آنزیم‌های رگ ‌زایی و سیستم ایمنی می‌توانند باعث باریک شدن و انقباض عروق خونی بدن شوند و بر آن تأثیر بگذارند.

سایر بیماری ها: از علل دیگر فشار خون می توان به بیماری هایی مانند بیماری کلیوی، کم خوابی، بیماری تیروئید و برخی تومورها اشاره کرد.

چه کسانی بیشتر در معرض فشار خون بالاهستند؟

فشار خون در افراد بالای 45 سال شایع است. در عین حال، سهم مردان بیشتر از زنان است این آمار برای افراد بالای 65 سال معکوس است، بنابراین زنان بیشتر در معرض آن هستند.

داشتن سابقه خانوادگی عاملی است که خطر ابتلا به آن را افزایش می دهد بعلاوه نژاد هم در افزایش خطر ابتلا به این بیماری تاثیر دارد، زیرا فشار خون بالا و عوارض ناشی از آن در سیاه پوستان بیشتر دیده می شود. تقریباً 60 درصد از دیابتی ها از فشار خون بالا رنج می برند و طبق آمار از هر 5 نفر مبتلا به فشار خون 1 نفر از این بیماری بی اطلاع است.

عوارض فشار خون بالا چیست؟

فشار خون بالا می تواند باعث آسیب بافتی شود و در نهایت باعث ایجاد مشکلات و عوارض زیر شود:

• حمله قلبی و سکته: از عوارض فشار خون بالا می تواند که با سخت شدن شریان ها همراه باشد و در نتیجه خطر حمله قلبی و سکته را افزایش دهد.
• نارسایی قلبی: با افزایش فشار خون، ماهیچه ها به نیروی بیشتری برای پمپاژ خون نیاز دارند، بنابراین ماهیچه های قلب ضخیم می شوند ضخیم شدن این عضلات با نارسایی قلبی همراه است.
• سندرم متابولیک: این سندرم گروهی از اختلالات متابولیک است که با افزایش تری گلیسیرید، کاهش HDL (کلسترول خوب)، فشار خون بالا و افزایش انسولین همراه است.
• مشکلات حافظه و یادگیری: کنترل فشار خون بالا می تواند بر تفکر، حافظه و یادگیری تأثیر بگذارد. این بیماری در افراد مبتلا به فشار خون بالا شایع است.
• رگ های ضخیم، باریک یا پاره شده در چشم: این شرایط می تواند به دلیل فشار خون بالا که باعث ضعف بینایی می شود رخ دهد. • تضعیف و باریک شدن عروق خونی کلیه • افزایش خطر آنوریسم

خطرات فشار خون بالا

فشار خون بالا خطرات بسیاری را در پی دارد و می تواند از جهات مختلفی به سلامتی شما آسیب برساند، برخی از آنها کوتاه مدت و برخی طولانی مدت هستند.

• سکته و حمله قلبی: فشار خون بالا می تواند با تنگ کردن رگ ها به آنها آسیب برساند. این بدان معناست که جریان خون و اکسیژن به قلب کاهش می یابد و منجر به بیماری قلبی می شود. علاوه بر این، کاهش جریان خون به قلب می تواند منجر به آنژین (درد قفسه سینه)، حمله قلبی و نارسایی قلبی شود.
• سکته مغزی و مشکلات مغزی: فشار خون بالا می‌تواند به شریان‌هایی که خون و اکسیژن را به مغز می‌رسانند، صدمه بزند و باعث سکته شود. سلول های مغز در طول سکته می میرند؛ زیرا نمی توانند اکسیژن کافی دریافت کنند. سکته مغزی همچنین می تواند باعث اختلال جدی در زبان، حرکت و سایر فعالیت های اساسی شود و حتی می تواند منجر به مرگ شود.
• بیماری‌های کلیوی: بزرگسالان مبتلا به دیابت، فشار خون بالا یا هر دو این بیماری ها نسبت به افراد بدون این شرایط در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری مزمن کلیوی هستند.

درمان فشار خون بالا

در مورد درمان فشار خون بالا بهتر است با پزشک مشورت کنید و درمان را با دارو شروع کنید. علاوه بر این، می توانید با یک سبک زندگی سالم و راهکارهای ساده زیر از فشار خون بالا پیشگیری کنید.

داشتن یک رژیم غذایی سالم

برای کمک به کنترل فشار خون، باید مصرف سدیم (نمک) خود را محدود کنید و میزان پتاسیم را در رژیم غذایی سالم خود افزایش دهید. همچنین خوردن غذاهای بدون چربی و خوردن میوه ها، سبزیجات و غلات کامل بسیار مهم است.

ورزش منظم

ورزش منظم می تواند به حفظ وزن سالم و کاهش فشار خون کمک کند. شما باید حداقل 2 ساعت و نیم ورزش هوازی متوسط در هفته یا 1 ساعت و 15 دقیقه ورزش هوازی شدید در هفته را هدف قرار دهید. ورزش های هوازی هر ورزشی است که ضربان قلب شما را بالا می برد و اکسیژن بیشتری از حد معمول مصرف می کند مانند پیاده روی سریع.

داشتن وزن مناسب

اضافه وزن یا همان چاقی خطر ابتلا به فشار خون بالا را در افراد مسن افزایش می دهد. حفظ وزن سالم می تواند به شما در کنترل آن و کاهش خطر سایر مشکلات سلامتی کمک کند.

عدم مصرف دخانیات

سیگار کشیدن فشار خون شما را افزایش می دهد و خطر حمله قلبی و سکته را افزایش می دهد. اگر سیگار نمی کشید، شروع نکنید. اگر سیگار هم می کشید، سعی کنید سیگار را کاهش دهید.

مدیریت استرس

یادگیری نحوه حفظ آرامش و مدیریت استرس می تواند سلامت عاطفی و جسمی شما را بهبود بخشد و فشار خون بالا را کاهش دهد. تکنیک های مدیریت استرس شامل ورزش کردن، گوش دادن به موسیقی، تمرکز بر چیزی صلح آمیز یا مدیتیشن است.

علائم فشار خون پایین

فشار خون پایین اگر علائمی نداشته باشد یا فقط علائم خفیف دارد به ندرت نیاز به درمان پیدا می کند. درمان فشار خون پایین بستگی به علائم آن دارد به عنوان مثال استفاده از برخی داروها باعث کاهش فشار خون می شود که تشخیص آن بر عهده پزشک است. علائم فشار خون پایین عبارتند از:

• سرگیجه
• حالت تهوع
• تاری دید
• تنفس کم عمق و سریع
• گیجی یا مشکل در تمرکز
• احساس خستگی مزمن، تنبلی یا بی حالی
• تغییرات غیرعادی در رفتار فرد و بی قراری

درمان فشار خون پایین

بسته به سن، سلامتی و نوع فشار خون پایین، راه های مختلفی برای درمان فشار خون پایین علاوه بر داروهای تجویزی وجود دارد:

استفاده بیشتر از نمک

کمی نمک بیشتر برای کسانی که فشار خون پایین دارند مفید است. با این حال، سدیم بیش از حد می تواند باعث بیماری قلبی، به ویژه در افراد مسن شود. بنابراین، مهم است که قبل از افزایش مصرف نمک با متخصص یا پزشک خود مشورت کنید.

نوشیدن آب بیشتر

نوشیدن مایعات حجم خون را بالا برده و باعث تامین کم آبی بدن می شوند. در نتیجه هر دو در درمان فشار خون پایین نقش مهمی ایفا می کنند.

پوشیدن جوراب‌های تنگ

معمولاً برای تسکین درد و تورم رگ های واریسی از جوراب یا حتی ساپورت برای بهبود فشار خون پایین استفاده میکنند تا آنرا به جای دیگری انتقال دهند. برخی افراد نیز نوارهای شکمی کشدار را به جوراب های مخصوص ترجیح می دهند.

سخن آخر

فشار خون یکی از مهمترین و مهم ترین عملکردهای بدن است و باید در محدوده طبیعی نگه داشته شود. برای جلوگیری از فشار خون بالا و پایین داشتن سبک زندگی سالم می تواند به شما کمک کند تا از خطرات دیگر دور بمانید.