آزمون رورشاخ؛ تست لکه جوهر رورشاخ چیست و تفسیر آن چگونه است؟

آزمون رورشاخ را می شناسید؟ بسیاری از مردم درباره تست معروف لکه های جوهر رورشاخ شنیده اند. تستی که در آن از داوطلب خواسته می شود به تصاویر حاوی لکه های مبهم جوهر نگاه کرده و آنها را توضیح دهند. تست رورشاخ اغلب راهی برای نشان دادن افکار، حرکات و خواسته های ناخودآگاه فرد است.

تست لکه های جوهر رورشاخ نوعی تست تحلیل شخصیت است که در سال ۱۹۲۱ توسط هرمن رورشاخ، روانشناس سوئیسی ابداع شد. این تست عموما برای ارزیابی عملکرد شخصیتی و احساسی فرد مورد استفاده قرار می گیرد.

تاریخچه تست لکه های جوهر رورشاخ

رورشاخ اولین فردی نبود که پیشنهاد کرد که تفسیر افراد از تصاویر مبهم می تواند بیانگر جنبه های مختلفی از ویژگی های شخصیتی آن ها باشد.
رورشاخ در دوران کودکی علاقه زیادی به خلق تصاویر با لکه های جوهر داشت. وی در جوانی علاقه ای دو طرفه به هنر و تحلیل روانشناختی پیدا کرد. او مقالاتی به چاپ رساند که در آن ها نقاشی های بیمارهای روانی را تحلیل می کرد. وی معتقد بود که این تحلیل ها می توانند جنبه های مختلفی از شخصیت بیماران را فاش کنند.

آلفرد بینت، لکه های جوهر را به عنوان آزمایشی برای سنجش خلاقیت مورد استفاده قرار داد. وی در نظر داشت که از این تصاویر در آزمون های هوش خود نیز استفاده نماید. زیگموند فروید نیز در این راه الهام بخش رورشاخ بوده است.

رورشاخ آزمون خود را پس از مطالعه بر روی ۴۰۰ بیمار مختلف معرفی کرد. وی در سال ۱۹۲۱ کتابی حاوی ۱۰ تصویر منتشر کرده که در آن ارزش تشخیصی و نحوه نمره دهی به هر یک از تصاویر را مشخص کرده بود. کتاب رورشاخ به موفقیت چندانی دست نیافت و او یک سال بعد از انتشار کتاب ، در سن ۳۷ سالگی در گذشت. چندین سال بعد، تست هایی که او پایه گذارشان بود به رشد چشمگیری دست یافتند و به یکی از مهم ترین تست های روانشناسی تبدیل شدند.

آزمون لکه های جوهر رورشاخ چگونه کار می کند؟

برای اینکه بفهمیم آزمون رورشاخ چگونه کار می کند، ابتدا باید بدانیم که این آزمون شامل چه اجزایی است.
تست رورشاخ شامل ۱۰ تصویر است که بعضی سیاه و سفید و بعضی رنگی هستند.
روانپزشک یا روانشناسی که در این زمینه دوره دیده است، تصاویر را یک به یک به داوطلب نشان می دهد. سپس از داوطلب خواسته می شود که هر تصویر را تفسیر کند.
آزمون گیرنده مجاز است که تصاویر را هر طور که خواست به داوطلب نشان دهد. مثلا وارونه یا مستقیم.
داوطلبان مجازند که هر طور که خواستند تصاویر را تحلیل کنند و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.
پس از این که داوطلب تفسیر خود را بیان کرد، آزمون گیرنده سوالات بیشتری را برای بسط دادن جزئیات از او می پرسد.در نهایت به تفاسیر داوطلب امتیازاتی تعلق گرفته و در پرونده او ثبت می شود.

تفسیر آزمون رورشاخ چگونه انجام می شود؟

برای تحلیل تست رورشاخ، باید علاوه بر توضیحاتی که داوطلب در مورد هر تصویر بیان کرده است به فاکتور های دیگری نیز توجه نمود. از جمله :
۱ – داوطلب چگونه هر تصویر را تفسیر کرده است.
۲ – تفسیر هر تصویر چقدر طول کشیده شده است. به عنوان مثال زمان طولانی برای پاسخ به یک تصویر ممکن است نشان دهنده ی شوکه شدن فرد از دیدن آن باشد.
۳ – باید به فاکتورهای تعیین کننده ای نظیر موقعیت، شکل، رنگ و سایه ها توجه نمود.
۴ – تفاسیر و نظراتی که ارتباطی با تفسیر تصاویر ندارند.
۵ – تفاسیر خاص و غیرمعمول از تصاویر می تواند نشان دهنده ی یک اختلال ذهنی در فرد باشد.

تفسیر تست لکه های جوهر رورشاخ :

اولین تصویر در تست رورشاخ یک تصویر سیاه و سفید و قرینه است. بیشتر داوطلبان این تصویر را به صورت پروانه یا خفاش تحلیل می کنند. دیدن شکل حیوانات و انسان در تصاویر بسیار معمول است.
سومین تصویر معمولا به صورت دو انسان که بهم وصل شده اند توصیف می گردد. پاسخ ها به این کارت ممکن است نشان دهنده ی نحوه تعامل فرد با انسان های دیگر باشد. پاسخ های سریع ممکن است نشان دهنده ی راحتی فرد با دیگران باشد. در حالی که پاسخ های طول کشیده ممکن است مشکلات فرد در تعاملات اجتماعی را مشخص کند.
بعضی تصاویر دارای رنگ قرمز هستند که ممکن است به عنوان خون تفسیر شوند. تفسیر تصاویر اینچنینی می توانند نشان دهنده ی نحوه تعامل فرد با مشکلات و خشونت ها باشد.

سخن پایانی: امروزه بسیاری از روانشناسان از تست های رورشاخ استفاده نمی کنند و از آن به عنوان یک شبه علم یا یادگاری از روانشناسی گذشته یاد می کنند. اما بعضی کارشناسان معتقدند که تست لکه های جوهر رورشاخ قابل ستایش است و نباید آن را نادیده گرفت. تحقیقات بسیاری نیز نشان داده اند که این تست توانایی خوبی در تشخیص اختلالات شخصیتی دارد. در کل می توان گفت که آزمون رورشاخ بسیار ارزشمند است اما نباید به تنهایی برای تشخیص بیماری ها از آن استفاده کرد.